Zergatik higitzen dira litosfera-plakak?

Lur barneko beroaren eraginez nukleotik gertu aurkitzen diren mantuko harrien tenperatura oso altua da. Harri beroak arinagoak dira eta poliki-poliki litosferaraino igotzeko joera dute, eta han alboetara desplazatzen dira hoztuz joaten diren bitartean. Ondorioz, harriak dentsoagoak bilakatzen dira, hau da, astunagoak, eta berriro mantuan hondoratzen dira. Mantuan gertatzen diren material bero eta hotzen goranzko eta beheranzko ibilbide horiek mantuko konbekzio-korronteak deitzen dira, litosfera zatitzen eta plakak bultzatzen dituztenak.

Bultzada dortsaletan eta subdukzio-aldeetan

Grabitatearen eraginez dortsalean eratu den litosferak bi aldeetara irristatzeko joera du. Grabitateari esker ere subdukzioz hondoratzen diren plaka zatiek plakaren gainerako zatitik tira egiten dute, plaka hori azkarrago mugiaraziz.

Beraz, litosfera-plakak mantuko konbekzio-korronteen eta grabitatearen elkarreraginez desplazatzen dira.

Konbekzio-korronteak eta, ondorioz, plaken higidura eragiten dituen Lur-barneko energiak bi jatorri ditu:

• Lurrak oraindik gordetzen duen sortu zen garaiko energia termikoa.
• Elementu erradioaktiboetan aberatsak diren Lur barneko harriek igortzen duten energia nuklearra.

Plaken higidura, sumendi eta lurrikaren jatorria, mendikateen eraketa, hondo-ozeanikoen hedapena eta beste prozesu geologiko ezin dira bananduta ulertu eta gaur egun 1968ean garatzen hasi zen plaka-tektonikaren teoria zientifiko orokorraren barnean dute azalpena.

Hemen zenbait animazio ikus ditzakezu.